Het zat er aan te komen: een informatieplicht voor in de inrichting getroffen energiebesparende maatregelen. Op 3 oktober 2018 heeft de Minister van EZK het besluit tot wijziging van het Activiteitenbesluit milieubeheer in verband met de informatieplicht voor energiebesparende maatregelen naar de Tweede Kamer gezonden.
Ten opzichte van de consultatieversie is daarin opvallend dat de Minister uitgebreid stilstaat bij de functie van erkende maatregelen en de wijze van rapporteren. Daarnaast zijn er ook uitzonderingen opgenomen op de informatieplicht. Dat zijn belangrijke onderwerpen voor de uitvoeringspraktijk.
Informatieplicht
Sinds 2008 geldt voor exploitanten van type A en type B inrichtingen de plicht om energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder te treffen. De naleving en de handhaving van deze verplichting heeft niet de gewenste resultaten opgeleverd, en daarom introduceert de Minister van EZK nu een informatieplicht.
Deze nieuwe informatieplicht komt in artikel 2.15 lid 2 van het Activiteitenbesluit te staan. Deze informatieplicht houdt in dat de meeste exploitanten van type A en type B inrichtingen aan het bevoegd gezag moeten rapporteren welke energiebesparende maatregelen zij hebben getroffen.
Er zijn een aantal uitzonderingen, en die gelden voor exploitanten die aangesloten zijn bij de meerjarenafspraak energie-efficiëntie, inrichtingen die onder het emissie handelssysteem vallen, alsmede inrichtingen die een energie- audit moeten indienen op grond van de Richtlijn energie-efficiëntie. Daarvoor geldt een afwijkend informatieregime.
Uiterlijk op 1 juli 2019 moeten de exploitanten voor het eerst rapporteren en vervolgens iedere vier jaar. Inrichtingen die ná 1 januari 2019 zijn opgericht, melden zich uiterlijk een jaar na oprichting.
Erkende maatregelen
De minister heeft al eerder een lijst met erkende maatregelen geïntroduceerd in de Activiteitenregeling. Deze lijst bevat per bedrijfstak erkende energiebesparingsmaatregelen die door de exploitant van een inrichting getroffen kunnen worden om aan artikel 2.15 van het Activiteitenbesluit te voldoen (Stb.2015, nummer 337, pagina. 99).
Als de exploitant van een inrichting alle erkende maatregelen die op zijn bedrijfstak van toepassing zijn heeft getroffen, kan hij in de rapportage simpelweg volstaan met kennisgeving daarvan. In veel gevallen zal het echter niet zo eenvoudig zijn. Er kan sprake zijn van alternatieve gelijkwaardige maatregelen, of er zijn nog geen erkende maatregelen voor een bedrijfstak vastgesteld.
In de Nota van toelichting bij de wijziging van het Activiteitenbesluit geeft de Minister echter aan hoe in die gevallen kan worden gerapporteerd. Er zal in ieder geval gedetailleerd moeten worden beschreven welke alternatieve maatregel is getroffen. De rapportage voor bedrijven zal via een webformulier verlopen. Exploitanten kunnen eenvoudig de voor hun branche van toepassing zijnde erkende maatregelen selecteren. Ook al bekende alternatieve maatregelen moeten te selecteren zijn.
Het is de bedoeling dat de rapportage wordt gedaan via een centraal rapportagesysteem, beheerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De Minister streeft ernaar dit systeem uiterlijk 1 januari 2019 online beschikbaar te hebben, zodat exploitanten zes maanden de tijd hebben voor een eerste rapportage.
Indien duidelijk is dat een exploitant niet voldoet aan de informatieplicht, bijvoorbeeld door geen of een blanco rapportage in te dienen, mag het bevoegd gezag er volgens de Nota van toelichting vanuit gaan dat niet wordt voldaan aan de energiebesparingsverplichting. In beginsel zouden wij denken, want het bevoegd gezag moet nog steeds in dat geval aannemelijk maken dat sprake is van een overtreding van de energiebesparingsverplichting.
Handhaving
De informatieplicht betekent dat de exploitant echt in actie moet komen en ook daadwerkelijk inhoudelijk moet rapporteren. Een exploitant hoeft niet met bonnen te bewijzen dat de in de rapportage gemelde maatregelen daadwerkelijk zijn getroffen, maar wanneer opzettelijk energiebesparende maatregelen worden gerapporteerd die helemaal niet zijn getroffen, is de informatieplicht opzettelijk overtreden wat een economisch delict oplevert. Met de energietransitie in volle gang, mag worden verwacht dat hierop wordt toegezien en gehandhaafd. Het wordt er niet leuker op, wel groener.